Engels zal als wereldtaal geduchte concurrentie krijgen van Aziatische kant,
en de westerse wereld zal binnen de kortste keren als exotisch te boek
staan. Tenslotte leeft op dit continent meer dan 60% van de wereldbevolking
van zes miljard. De voorbeeldfunctie van Azië met haar bedrijvigheid,
maatschappijstructuur en mystiek wordt ondanks alle concurrentie in de
westerse wereld gemakkelijker geaccepteerd dan van elk ander continent. De
integratie van de media, die bonte wereld van beeld en geluid, mode en
autoindustrie, voeding en esthetiek, is al een voldongen feit. Japan, het
land dat ons de walkman en de draagbare televisie heeft geschonken, zal ons
spoedig verrijken met de vederlichte verbinding met internet via het
pols-mobieltje. De miniaturisering van allerlei media en de botsingen tussen
traditionele cultuur en geavanceerde high-tech, tussen stilte en hektische
bedrijvigheid zijn het logische gevolg van de globale ontwikkeling. De
globaliteit drukt niet alleen een stempel op het door crises geplaagde
Japan, maar bepaalt ook onze kijk op de kunstenaars uit Japan en Korea.
Service en pop. Heel toepasselijk begint de rondgang door het
Oost-Aziatische deel van CONTINENTAL SHIFT in het centrum van Aken, vóór de
stadsschouwburg. Hier heeft Tazro Niscino
/23 (Keulen) een hotel neergezet
bestaande uit containers waar reizigers een nacht kunnen slapen. «Hotel
Continental« staat voor multi-culturele ontmoetingen en reizen; het monument
«Fröhlicher Hengst» (vrolijke hengst, 1962) van Gerhard Marcks in de foyer
is een symbool van de enorme veranderingen op het gebied van handel en
verkeer in de Aziatische metropolen. Boek een overnachting in een luxe
tweepersoonskamer!
In alle vier steden van CONTINENTAL SHIFT hangen de kleine boxen van
Tsuyoshi Ozawa/28 (Tokyo). In zijn
«New Nasubi Gallery» heeft hij
kunstenaars uit de Euregio uitgenodigd deel te nemen aan CONTINENTAL SHIFT.
In de openbare bibliotheek van de stad Aken tonen
Tomoko Take en Chikako
Watanabe/44 (beiden uit Amsterdam)
hun project «Go berry wild!», een
workshop met kinderen. Een reis naar Mars en een reddingsactie voor het
behoud van bijzondere planten vormen de achtergrond voor een «merchandising
project», compleet met mode, popsongs en fan-artikelen.
Onder het cliché-trefwoord «Service» spelen Tazro
Niscino, Tsuyoshi Ozawa,
Tomoko Take en
Chikako Watanabe in op de snel veranderende kunstcontext door
op zoek te gaan naar nieuwe ruimtes, strategieën en communicatiepatronen.
Ook Rirkrit Tiravanija
(New York) en Navin Rawanchaikul (Fukuoka) stellen
met «Tuk Tuk»/31, een Thaïse taxi, deze thematiek aan de orde, evenals de
Nieuwzeelander Peter Robinson
/33 (Berlijn) die zijn koffers met
interculturele bagage in alle deelnemende landen zal neerzetten. Gaat U
zitten en kijk om U heen!
In de cross-over van stijlen speelt de popcultuur nog altijd een
belangrijke rol: de levensgrote stripfiguur
van Takashi Murakami (New York)
is een provocerende, dominante concurrent van Jeff Koons (en de collectie
Ludwig), ook zo’n «lonesome cowboy»/21 - popsymbolen van de jaren negentig.
Even populair maar wel autonomer zijn de schilderijen en sculpturen van
Yoshitomo Nara (Keulen)
met grappige of spinnijdige kinderen en honden/22.
De wisselwerking tussen de verschillende culturen komt duidelijk naar voren,
en vormt de opmaat tot de twee volgende onderdelen van de tentoonstelling.
De leegte is een thema dat in talrijke bijdragen centraal staat: de in een
blauw licht gedompelde installatie «Summer Guest» van
Kazuo Katase/11
(Kassel), de glazen kubussen en sculpturen van
Yuji Takeoka/40 (Düsseldorf)
en de foto’s van zeelandschappen en drive-in bioscopen van Hiroshi
Sugimoto/38
(New York). De relatie tussen ruimte en tijd, licht, lucht en
atmosfeer wordt ook, zij het minder duidelijk zichtbaar in schilderijen en
videowerken. Maar deze impressies weerspiegelen vooral de
verwachtingspatronen van de westerse wereld ten opzichte van de oosterse
cultuur. De leegte, in de filosofische traditie de absolute essentie van
alle dingen (sunyata) en het verzinken van het individu in het spoor van de
tekens en dingen, getuigen dan ook van wishful thinking.
Wanneer Keiko Sato
(Nijmegen) met zijn landschappelijke vloersculpturen van vlaggen, klei/36 of
sigaretten de relativiteit van ons hele denken en voelen blootlegt, wanneer
Sushan Kinoshita/12
(Maastricht) met haar toneelmatige ensceneringen ons
iets vertelt over de vluchtigheid van alle verschijnselen, zijn we de leegte
misschien op het spoor, ook al beseffen we hoe beperkt onze horizon is. Met
evenveel gevoel voor esthetiek toont
Koo Jeong-a/14 (Parijs) in haar
eenvoudige installaties, sculpturen en foto’s het bijzondere karakter van
haar objecten.
Jun Hasegawa/09
(Londen) en Naofumi Maruyama/19 (Kanawaga) hebben
verschillende motieven geschilderd: sjabloon-achtige, banale plaatjes die
eruit zien alsof ze zijn uitgeknipt, maar ook sfeervolle landschappen met
sprookjesfiguren of skiërs. Idyllisch en puristisch tegelijk is de leegte!
Traditie en high-tech. Nam June Paik
/29 (New York), de in Duitsland zo
populaire «vader van de videokunst» vertegenwoordigt het wereldwijde gebied
van de media met een dialoog. In zijn spoor volgen kunstenaars als Mariko
Mori
/20 (New York), die de mystieke traditie moeiteloos met een
pop-art-achtige virtual reality combineren. De global village is dankzij het
wereldwijde media-netwerk een reële mogelijkheid geworden, sterker nog, zij
bestaat echt! Stilte en gevoel voor het leven van alledag komen tot uiting
op de foto’s van Chino Otsuka
/27 (Londen) en op de videowerken van Tomoko
Take/39. Beiden laten zien wat bij hen
«normaal» is, en maken op die manier
iets duidelijk over hun achtergrond, dwars door alle cultuurbarrières en
westerse clichévoorstellingen heen.
Vanuit de hang naar geborgenheid bouwt Yukako
Ando/01 (Duitburg) aangenaam
vormgegeven omhulsels en Chiharu Shiota
(Berlijn) gebruikt haar krachten als
performance-kunstenaar en haar lichaam om net als de belangrijke Gutai-groep
(1954-1972) haar gevoelens en traditiegebonden angsten tussen de culturen te
bezweren en te doorbreken.
Couleur locale - couleur globale. In het onderdeel «Leere in Bewegung»
(leegte in beweging« wordt gepleit voor een dialoog tussen culturen en
volkeren, in het kader van een tentoonstelling die misverstanden over
hybride culturen wil bestrijden. Takehito
Koganezawa/13 (Berlijn) maakte een
videowerk over de eindeloosheid en de onmogelijkheid van visuele, talige en
symbolische relaties. Een greep uit de vele citaten: «Praten over de nieuwe
plaats-loosheid, flexibiliteit en beschikbaarheid blijkt essentieel voor een
volkomen nieuwe logica van transnationale levens en diaspora-identiteiten»
(Ruth Mayer/Mark Terkessidis). Het is het oude liedje: het zijn vooral de
problemen die zich globaal verspreiden.
|
|